kutubhona

кучлисининг юриб бориши билан юришни тақозо қилган эди. Токи гап-сўзга ёки тортишувга ўрин қолмасин.

Шундай қилиб ҳарбий сиёсат имомнинг жангда ёки урушда ютиб чиқиш ва душман устидан ғалаба қозониш учун ҳарбий ишларни бошқариш талаб қиладиган ишларни қилишини тақозо қилади. Бироқ буларнинг барчаси фақат агар бир муайян амалга доир бирон насс келмасагина қилинади. Агар унинг урушда ҳам ва бошқа пайтда ҳам умуман ҳаром эканлиги ҳақида бирон насс келган бўлса уни қилинмайди, уни хосланмайди. Масалан зино каби. Аллоҳ Таоло деди:

وَلاَ تَقْرَبُواْ الزِّنَى إِنَّهُ كَانَ فَاحِشَةً وَسَاء سَبِيلاً

«Зинога яқинлашманглар! Чунки (бу) бузуқликдир - энг ёмон йўлдир»[Исро: 32]

Демак бирон насс келган бўлса ҳарбий сиёсатни ҳужжат қилиб ана шу амални қилиш жоиз бўлмайди. Аксинча насснинг ворид бўлиши вазиятига қараб шу насс доирасидан чиқмаслик вожиб бўлади. Масалан агар насс иллатланмай қатъий ҳолда ворид бўлган бўлса бунда ана шу амални қилиш жоиз бўлмайди. Агар насс бирон иллат билан иллатланиб келган бўлса, у ҳолда амал борасида ўша иллатга қараб ҳукмга эргашилади. Агар амални ман қилиш ҳақида насс ворид бўлган бўлса, Росулуллоҳ с.а.в.дан эса уни муайян ҳолатларда қилганлиги ворид бўлган бўлса, бундай ҳолатда амални ана шу ҳолатлардагина қилинади. Бир қанча ишлардан шариат ман қилгани ҳақида нусус келгани учун шу ман қилишга амал қилинади. Уларда ҳарбий сиёсат деган гап кетмайди. Бухорий Ибн Умардан ривоят қилади:

«وُجِدَتِ امْرَأَةٌ مَقْتُولَةً فِي بَعْضِ مَغَازِي رَسُولِ اللَّهِ A ، فَنَهَى رَسُولُ اللَّهِ A عَنْ قَتْلِ النِّسَاءِ وَالصِّبْيَانِ»

«Росулуллоҳ с.а.в.нинг ғазотларидан бирида бир аёл ўлдирилган ҳолда топилди. Шунда Росулуллоҳ с.а.в. аёллар ва болаларни ўлдиришдан қайтардилар». Аҳмад Асвад ибн Сариъдан шундай қилди: Росулуллоҳ с.а.в. дедилар:

«مَا بَالُ أَقْوَامٍ جَاوَزَهُمُ الْقَتْلُ الْيَوْمَ حَتَّى قَتَلُوا الذُّرِّيَّةَ، فَقَالَ رَجُلٌ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، إِنَّمَا هُمْ أَوْلاَدُ الْمُشْرِكِينَ، فَقَالَ: أَلاَ إِنَّ خِيَارَكُمْ أَبْنَاءُ الْمُشْرِكِينَ»

«Баъзи бир одамларга нима бўлдики, бугун ўлдиришда ҳаддиларидан ошиб кетишибди, ҳатто зурриётларни ҳам ўлдиришибди. Шунда бир киши: ё Росулуллоҳ, ахир улар